تبیین و بازنمایی کنش‌های معطوف به قدرت نهاد روحانیت در سفرنامه‌های عصر صفوی

نویسنده

  • مجتبی ذهابی دانش‌آموخته دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
چکیده مقاله:

روحانیت شیعه و نحوه­ مواجهه­­اش با مسأله قدرت به یکی از چالش­های دوره صفویه مبدل شد. مباحث نظری درباره امامت و حکومت و حضور نهاد سلطنت به­مثابه واقعیتی تاریخی- سیاسی، مسائل پیچیده­ای را پدید آورد که تا مدتی ذهن عالمان شیعه را به خود متوجه ساخت. دوره دوم حکومت صفویه شاهد تکاپوهای بیشتری از جانب روحانیون شیعه برای کسب قدرت بود. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که تکاپوهای روحانیت شیعه در دوره دوم حاکمیت صفویان از منظر سفرنامه­نویسان چگونه بوده‌است؟ این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی نشان می­دهد که سیر فزونی یافتن قدرت روحانیت شیعه مسأله­ای قابل تأمل برای این ناظران خارجی بوده و آنان تحلیل­هایی عرضه کرده­اند که در منابع دیگر تاریخی این دوره پنهان مانده­‌است.  

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

شاهنامه عصر صفوی کابل و بازنمایی درون‌ مایه‌های آن

هنوز با وجود اینکه صدها دست‌نویس شاهنامة حکیم توس مورد بررسی و تحقیق صاحب‌نظران قرار گرفته است، باز گه گاه و از روی اتفاق پرده از رخسار حجله‌نشینانی تنها مانده و فراموش شده برداشته می‌شود و مشتاقان هنر و دوست‌داران و ادیبان یا هنرمندانی را که انتظار ندارند چنین اتفاقی رخ دهد، در حیرت فرو می‌برد. یکی از این دست آثار، شاهنامه‌ای کامل، مصور و مذهّب با خوش‌نویسی بسیار زیباست که در سال 1044 هجری قمر...

متن کامل

بررسی نهاد خانواده در اصفهان عصر صفوی

عصر صفوی به عنوان دوره ای مهم و تعیین کننده در بستر تاریخ ایران، دارای متغیرات مختلف فرهنگی است، که اوج تبلور آنها در اصفهان، پایتخت صفویان به منصه ی ظهور رسیده است. در این بین نهاد خانواده از جمله نهادهای حیاتی در جامعه ی عصر صفوی است، که به فراخور حال خود در کنار دیگر نهادهای اصلی همچون حکومت، اقتصاد، مذهب و آموزش و پرورش مشتغل به ایفاء کارکردهای خود بوده است. پرسشی که در اینجا مطرح می شود آن...

بررسی مفهوم قدرت در شعر عرفانی عصر صفوی

به اعتقاد تحلیل­گران گفتمان انتقادی، متون، منعکس­کنندۀ تاریخ، روابط و ساختارهای اجتماعی، ایدئولوژی و کارکرد قدرت هستند و ازاین‌رو می­توانند زمینه­ای مناسب در مطالعات تحلیل گفتمان و نقد زبان­شناختی باشند. اشعار عرفانی عصر صفوی، از چنین منظری، دلالت‌های ضمنی مهمی دارند و بخشی از واقعیات آن عصر را آینگی می‌کنند. بسامد بالای عناصر شیعی (نشانه‌ای از التقاط تشیع و تصوف)، حضور بالای نهاد در جملات (نشا...

متن کامل

شاهنامه عصر صفوی کابل و بازنمایی درون مایه های آن

هنوز با وجود اینکه صدها دست نویس شاهنامة حکیم توس مورد بررسی و تحقیق صاحب نظران قرار گرفته است، باز گه گاه و از روی اتفاق پرده از رخسار حجله نشینانی تنها مانده و فراموش شده برداشته می شود و مشتاقان هنر و دوست داران و ادیبان یا هنرمندانی را که انتظار ندارند چنین اتفاقی رخ دهد، در حیرت فرو می برد. یکی از این دست آثار، شاهنامه ای کامل، مصور و مذهّب با خوش نویسی بسیار زیباست که در سال 1044 هجری قمر...

متن کامل

بررسی شناخت مفاهیم هنر معماری اصفهان در سفرنامههای عصر صفوی و چگونگی انتقال آنها به اروپا؛ مطالعه موردی سفرنامههای دلاواله، تاورنیه، شاردن، سانسون

موقعیت خاص ژئوپلتیکی و جاذبههای طبیعی و تاریخی ایران، توجهبسیاری از سیاحان را به خود جلب کرده است. در دوره صفویه شاهد حضورسیاحان اروپایی بسیاری در اصفهان هستیم که سفرنامههایی را پیرامونبناهای تاریخی اصفهان و چگونگی معماری آنها به نگارش درآوردهاند وضمن مقایسه معماری بناهای اصفهان با بناهای اروپایی، نکات درخورنگرشی را گوشزد کردهاند که توجه به آنها میتواند به شناسایی مفاهیم واندیشههای منتقل شده در...

متن کامل

تحلیل و تبیین خرافات در عصر صفوی

چکیده ظهور صفویان، یکی از مهم ترین رویدادها و نقطه عطفی در تاریخ ایران محسوب می شود. صفویان توانستند پس از دوران هرج و مرج و فترتی که ایران را برای مدّت طولانی، فرا گرفته بود، حکومتی متمرکز و مستقل تشکیل دهند. قدرت گیری آنان به شکل دولتی ملّی، موجب تحوّل در نظام سیاسی ایران شد. اهمیِت ظهور این سلسله نه تنها از لحاظ سیاسی قابل تامّل و بررسی است؛ بلکه از جنبه های اجتماعی و فرهنگی نیز از اهمیّت بسزایی...

15 صفحه اول

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 16  شماره 31

صفحات  273- 288

تاریخ انتشار 2020-08-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023